Bloki w słońcu

Na południu Warszawy jest wielkie blokowisko. Nie w jeden dzień je zbudowano, ale bardzo, bardzo szybko. “Bloki w słońcu”* to reportaż opowiadający historię powstania Ursynowa Północnego, ale przede wszystkim, książka ta jest świadectwem czasów, w których ten śmiały projekt został zrealizowany.

bloki-w-sloncu_okladka

220 hektarów, 40 000 obywateli do zakwaterowania i wymiary prefabrykatów – takie były warunki brzegowe narzucone architektom. Resztę pozostawiono ich fantazji. Konkurs rozpisany przez SARP spotkał się z ogromnym zainteresowaniem – co w ogóle nie dziwi, w końcu w Polsce lat ’70 mieliśmy już wielu specjalistów od osiedli z wielkiej płyty. Jak to się stało, że w końcu projektowanie tak dużej inwestycji powierzono zespołowi bardzo młodych architektów? Tak młodych, że dopiero robili dyplomy i zdobywali pierwsze doświadczenia zawodowe. Jak to możliwe, że po tylu dekadach słuchania zdewaluowanych socjalistycznych sloganów ci młodzi twórcy wciąż wierzyli w możliwość kształtowania człowieka przez system, odpowiednio zaplanowaną przestrzeń i socjotechnikę? Jak dogorywający aparat państwowy zdobył się na jeszcze jeden wysiłek i zagospodarował łąki i pola okalające Mokotów od Południa?

Lidia Pańków opisuje Ursynów na bardzo wielu poziomach. Bada każdy wątek, który może dopełnić złożony obraz tego organizmu współtworzonego przez architektów, betonowe płyty, mieszkańców i …ich terapeutów. Patrząc z dzisiejszej perspektywy, trudno uwierzyć, że projekty dzielnicy uwzględniały lokale przeznaczone na prowadzenie terapii z mieszkańcami – ale tak właśnie było. Czytając książkę “Bloki w słońcu”, ma się wrażenie, że każdy detal był zaplanowany i przemyślany – od biegu ulic, po wzór kafli w metrze. Ursynów jawi się jako projekt totalny, a jerzyki, nurkujące w bluszcz porastający wysoką na 10 pięter ścianę, są jego integralnym elementem. W tej książce opisane jest wszystko: Co to jest pieszociąg? Jak brak telefonów wpływa na życie społeczne? Skąd się wzięła Kopa Cwila? No i gdzie podziały się drewniane wigwamy?bloki-w-soncu_plac-zabaw* Lidia Pańków “Bloki w słońcu. Mała historia Ursynowa Północnego”, wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016